วิธีการเป่า (ขลุ่ย)

การเป่าขลุ่ย  

การจับขลุ่ยนั้นจะใช้มือไหนอยู่บนหรือล่างก็ได้ขึ้นอยู่กับความถนัดของผู้เป่า แต่ในที่นี้จะขอให้มือซ้ายอยู่บน และมือขวาอยู่ล่างเพื่อสะดวกในการอธิบาย ใช้นิ้วหัวแม่มือซ้ายปิดรูนิ้วค้ำซึ่งอยู่ใต้เลาขลุ่ย และใช้นิ้วชี้ปิดรูบนสุด ตามด้วยนิ้วกลาง นิ้วนาง นิวก้อยไม่ใช้ปิด และปิดรูถัดมาด้วยนิ้วชี้มือขวา ตามด้วยนิ้วกลาง นิ้วนาง นิ้วก้อย ตามลำดับ (ดังรูปภาพประกอบ)
     การใช้นิ้วปิดรูขลุ่ยต้องปิดให้สนิทเพื่อไม่ให้ลมรั่วออกมาขณะเป่า มิฉะนั้นจะทำให้เสียงเพี้ยน หรือที่เรียกว่าเสียงบอด กล่าวคือ เสียงที่ได้จะไม่เป็นไปตามบันไดเสียง โด เร มี ... แต่จะดัง ฟู่ ฟู่ ออกมาแทน ผู้เริ่มหัดใหม่ ควรจะเลือกทำนองเพลงที่เคยได้ยินได้ฟังมาก่อน มาใช้ในการฝึก เพราะจะทำให้ผู้เป่ารู้ถึงจังหวะช้า-เร็ว และระดับเสียงสูงต่ำ ซึ่งจะทำให้การฝึกหัดนั้นง่ายขึ้น โดยมีเพลงให้เลือกฝึกมากมายอยู่ในนี้

 เพลงไทยเดิมของเรานี้นับว่าเป้นมรดกอันล้ำค่าของเราชาวไทยชิ้นหนึ่งที่พวกเราต้องช่วยกันอนุรักษ์ไว้ เพื่อสืบทอดให้กับคนรุ่นต่อๆไปได้รู้ถึงความเจริญรุ่งเรื่องทางดนตรีของเราซึ่งมีช้านาน
            การอ่านโน้ตเพลงไทย มีวิธีการอ่านเหมือนกับการอ่านหนังสือทั่วๆไป คือ อ่านจากด้านซ้ายไปขวา โน้ต 1 บรรทัดจะแบ่งเป็นช่องๆ รวม 8 ช่อง ดังนี้

_ _ _ ด

_ _ _ ร

_ _ _ ม

_ _ _ ฟ

_ _ _ ซ

_ _ _ ล

_ _ _ ท

_ _ _ ดํ

ช่องแต่ละช่องมีค่าเท่ากับ 1 จังหวะ

             วิธีนับให้นับจังหวะตกที่โน้ตตัวสุดท้ายซึ่งอยู่หน้าเส้นกั้นห้องจากรูป ให้เคาะจังหวะตกที่ตัว โด,เร,มี,ฟา,ซอล,ลา,ที,โด(สูง) รวมต้องเคาะจังหวะ 8 ครั้ง หรือ 8 จังหวะ ทีนี้ลองเคาะจังหวะให้สม่ำสเมอพร้อมกับออกเสียงไปด้วย แล้วลองฝึกเป่าเสียงตามโน้ตอีกที

             เครื่องหมาย  _ _  ใช้เพื่อเป็นตัวเพิ่มเสียงของโน้ตตัวที่อยู่ข้างหน้าเครื่องหมายให้มีเสียงยาวขึ้น การที่เราจะเป่าขลุ่ยให้เสียงโน้ตตัวใดตัวหนึ่งยาวเท่าไรนั้นก็ขึ้นอยู่เครื่องหมาย _ _ ที่อยู่ข้างหลังตัวโน้ตนั้นๆ เป็นตัวบังคับความสั้นยาวของเสียง 

  

เครื่องหมาย _              มีค่าความยาวของเสียงเท่ากับ 1/4  จังหวะ เครื่องหมาย _ _           มีค่าความยาวของเสียงเท่ากับ 1/2  จังหวะ เครื่องหมาย _ _ _        มีค่าความยาวของเสียงเท่ากับ 3/4  จังหวะ เครื่องหมาย _ _ _ _     มีค่าความยาวของเสียงเท่ากับ     1  จังหวะ

หรือเครื่องหมาย _ หนึ่งขีดมีค่าเท่ากับโน้ตหนึ่งตัวเช่นตัวอย่าง

   

_ _ _ ฟ

_ _ _ ซ

_ ล _ ท

_ ล _ ซ

อธิบายวิธีเป่า   เครื่องหมายขีดสามขีดหน้าตัว ฟา เราไม่ต้องเป่า เพราะหน้าเครื่องหมายไม่มีตัวโน้ต ให้เป่าเสียงฟาเลย พร้อมเคาะจังหวะไปด้วยเป่าไปถึง ซอล นับเป็นหนึ่งจังหวะ และจากเสียง ซอล ถึง ลา นับ 1/2 จังหวะ และจาก ลา ไปถึง ที นับ 1/2 จังหวะ และจากเสียง ที ถึง ลา นับ 1/2 จังหวะ และจาก ลา ไปถึง ซอล นับ 1/2 จังหวะ 

โน้ตขลุ่ยและเครื่องหมายต่างๆ 

ด   ใช้แทนเสียง    โด       ปกติ     ร   ใช้แทนเสียง    เร        ปกติ     ม   ใช้แทนเสียง    มี        ปกติ     ฟ   ใช้แทนเสียง    ฟา       ปกติ     ซ   ใช้แทนเสียง    ซอล      ปกติ     ล   ใช้แทนเสียง    ลา        ปกติ     ท   ใช้แทนเสียง    ที         ปกติ

ดํ   ใช้แทนเสียง    โด       สูง        รํ   ใช้แทนเสียง    เร       สูง        มํ   ใช้แทนเสียง    มี       สูง        ฟํ   ใช้แทนเสียง    ฟา      สูง        ซํ   ใช้แทนเสียง    ซอล     สูง

ที่มา : 

http://www.trsc.ac.th/web_load_st/school/ko5.html

https://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%98%E0%B8%B5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%82%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A2&espv=2&biw=1242&bih=567&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=pX1IVMqNCoTTmgWt3oGoBA&ved=0CAcQ_AUoAg#facrc=_&imgdii=_&imgrc=65_zdjcl9LradM%253A%3B65dxDdDRf6M06M%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.bloggang.com%252Fdata%252Ft%252Ftonkla1%252Fpicture%252F1254951233.gif%3Bhttps%253A%252F%252Fwww.gotoknow.org%252Fposts%252F386277%3B597%3B409